Warmtepomp: koelen kan ze ook!

Een warmtepomp wordt vooral toegepast om te verwarmen en sanitair warm water te leveren, maar de meeste type warmtepompen kunnen ook koelen. Dit kan op verschillende manieren, afhankelijk van het soort warmtepomp. Water/water warmtepompen met een bodembron zijn heel geschikt om uw woning ’s zomers mee te koelen. Hoe? Door het water van het verwarmingssysteem af te koelen tot circa 18°C, met behulp van het koude water uit de bodembron, en dat afgekoelde water door de vloerverwarming of de ventiloconvectoren te laten stromen. Bij lucht/water warmtepompen is koeling ook mogelijk, al gebeurt het bij dit type door de werking volledig om te keren: in plaats van te verwarmen, gaat de lucht/water warmtepomp koelen. De warmtepomp geeft via haar buitentoestel warmte af aan de buitenlucht en zo koelt het water voor de vloerverwarming of een ventilorconvector af. Bij beide soorten warmtepompen wordt warmte aan uw woning onttrokken en naar de bodem of de buitenlucht afgevoerd.

Ook de PVT-warmtepomppanelen van Triple Solar, in combinatie met een NIBE modulerende water/water warmtepomp, koelen uw huis. Omdat hier geen koude bodembron aanwezig is, gebeurt dit op een andere manier. Met behulp van een accessoire wordt de functie van de warmtepomp omgedraaid en geeft ze de warmte uit de woning af aan de PVT-panelen. Dit is een actieve manier van koelen met een warmtepomp, dus met gebruik van de compressor.

Er zijn drie manieren waarop een warmtepomp uw woning kan koelen: actieve koeling, passieve koeling en nachtkoeling:

Passieve koeling warmtepomp
Bij een water/water warmtepomp met een bodembron spreken we over passieve koeling. Soms ook vrije koeling of free-cooling genoemd. We noemen het ‘passief’ omdat er geen gebruik wordt gemaakt van de compressor. Door de aanwezigheid van een bron met koelte uit de grond, moet de compressor namelijk niet draaien om te koelen. Twee energiezuinige circulatiepompen volstaan om koelte uit de bron in uw woning te brengen. Op deze manier uw huis met een warmtepomp passief koelen, kost dus zeer weinig energie: dát is het grote voordeel van een water/water warmtepomp. Een bijkomend voordeel is dat de warmte die u tijdens het koelen naar de bron voert, die bron weer opwarmt. Dat zorgt voor een extra hoog rendement voor uw verwarming in de winter!

Actieve koeling
Bij een lucht/water warmtepomp is er sprake van actieve koeling. In feite werkt de warmtepomp hierbij net als een airco. In de warmtepomp zelf wordt de werking omgedraaid: in plaats van warmte uit de buitenlucht te halen om uw woning te verwarmen, wordt voor het koelen de warmte uit uw woning gehaald en via de warmtepomp naar buiten gestuurd. Omdat bij dit proces de compressor wordt gebruikt, verbruikt de warmtepomp bij koelen meer elektriciteit dan voor passieve koeling, en is ze hierdoor in feite vergelijkbaar met een airco. Maar op deze manier kunt u met één systeem het hele jaar door genieten van een comfortabele binnentemperatuur! Heeft u zonnepanelen op uw woning die in de zomer veel stroom leveren? Dan kunt u die stroom handig gebruiken om te koelen met een warmtepomp.

Ook bij een NIBE water/water warmtepomp in combinatie met de PVT-warmtepomppanelen van Triple Solar is actieve koeling mogelijk. De werking van de warmtepomp wordt met behulp van een accessoire omgedraaid. Daar waar de warmtepomp voor de verwarming warmte uit de panelen haalt, wordt voor het koelen de warmte uit de woning gehaald en via de PVT-warmtepomppanelen naar buiten gevoerd.

Nachtkoeling
Een ventilatielucht/water warmtepomp heeft geen koude bron in de bodem en kan ook niet actief koelen. Het is wel mogelijk om, bijvoorbeeld in koele nachten, automatisch extra te ventileren. De warmtepomp merkt zelf als het buiten kouder is dan binnen, wat in de zomernachten dikwijls het geval is. Door dan extra koele lucht naar binnen te halen, ontstaat er een frisse luchtstroom die de hele nacht lang voor verkoeling zorgt. Dit noemen we ‘nachtkoeling’ of nightcooling. Samen met het gebruik van zonwering en het gesloten houden van ramen en deuren overdag, is het de meeste zomerdagen op deze manier ook mogelijk om het aangenaam fris te houden in huis.

Dat hangt van een aantal aspecten af. Ten eerste is er de vraag hoe warm het zonder koeling in uw woning wordt. Heeft u bijvoorbeeld goede zonwering, zoals rolluiken, screens of een brede dakoversteek, dan blijft uw woning ’s zomers sowieso al wat koeler. Ook is het gebruik van ramen en buitendeuren van belang: zet u overdag de ramen en deuren open, dan komt er ’s zomers veel warmte naar binnen. Tijdens de nacht of ’s ochtends als het koeler is uw ramen openzetten natuurlijk wel een goed idee. Daarnaast speelt de mate van isolatie een rol. Is uw woning goed geïsoleerd, dan kan de warmte in de winter moeilijker naar buiten maar in de zomer ook moeilijker naar binnen. Om te bepalen hoeveel graden uw kan koelen met een warmtepomp moeten we kijken naar het afgiftesysteem en het koelvermogen van de warmtepomp. Met vloerverwarming kunt u bijvoorbeeld water van ca. 18°C gebruiken om te koelen zonder een risico op condensvorming. Als uw woning voorzien is van ventiloconvectoren, kunt u met water van 7°C koelen, wat meer koelvermogen geeft. Als u voldoende rekening houdt met alle genoemde aspecten, kunt u uw huis perfect op een aangename 22°C houden, zelfs als het buiten boven de 30°C is.

Een vloerverwarmingssysteem is een geschikt systeem voor het duurzaam verwarmen én koelen met een warmtepomp. U kunt dan, om te koelen, water van circa 18°C door de vloer laten stromen. Afhankelijk van de luchtvochtigheid kan het soms iets kouder, bijv. 17°C. Dan is het wel verstandig om een luchtvochtigheidssensor te plaatsen om een vochtige vloer door condensatie te vermijden. De vloerbekleding is ook van belang. Een tegelvloer is bijvoorbeeld beter geschikt om te koelen dan een houten vloer. Hout vormt immers een soort isolatielaag, waardoor de warmte in uw woning moeilijker tot in de vloerverwarming geraakt.

Radiatoren leveren te weinig koelvermogen en zijn dus niet geschikt voor koeling. In Zuid-Europese landen is het al gebruikelijk om ventiloconvectoren te plaatsen in plaats van radiatoren als ook koeling gewenst is. Deze zogenaamde “fan coils” kunnen verwarmen én koelen. Voor koeling kan zelfs water van zo’n 7°C gebruikt worden. Voor deze manier van koelen moet er wel een condensafvoer zijn bij de ventiloconvectoren én dampdichte isolatie rondom de buizen die het koud water naar de ventilo’s voeren. Ventiloconvectoren worden in België nog niet veel toegepast, maar het is een interessante techniek met vele voordelen. Deze convectoren kunnen namelijk niet alleen verwarmen én koelen, ze kunnen bovendien de lucht laten condenseren. Zo brengen ze de luchtvochtigheid omlaag, wat het binnenklimaat extra aangenaam maakt in de zomer. Wilt u uw woning graag koelen, overweeg dan zeker de aankoop van een warmtepomp en bekijk de gehele comfortinstallatie van uw woning. Een warmtepomp levert niet alleen aangename koeling, maar verwarmt uw huis ook. Dat gebeurt met een zeer laag energieverbruik én op een duurzame manier.